در آستانه شصتمین سالروز تأسیس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، کارشناسان معتقدند این سازمان به‌تنهایی نمی‌تواند از پس کنترل بازار نفت برآید.
به گزارش رهنمون ، به نقل از شرق، از آن‌سو، قدرت‌گرفتن دیگر تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت موجب شده است عوامل اثرگذار بر بازار افزون شود و همین امر، کنترل بازار را کمی سخت کند. ایران نیز که چندگاهی است به واسطه تحریم‌ها از جایگاه اصلی خود در بازار به دور مانده، اکنون در تلاش است از هر راهی برای صادرات نفت خود کمک بگیرد. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، در همین رابطه خبر داده که از هر اقدامی در راستای کمک به صادرات نفت، حمایت خواهد کرد. با‌این‌حال گلایه ایران به‌عنوان یکی از قدیمی‌های بازار نفت از دیگر اعضا، بسیار جدی است و اقدام آنها را سیاسی خوانده است. امیرحسین زمانی‌نیا، نماینده ایران در هیئت عامل اوپک، به شانا گفته است: «استفاده از نفت به‌عنوان یک ابزار سیاسی برای فشار و تحریم کشورهای تولیدکننده نفت، باید در کلام و عمل مورد مخالفت و تقبیح همه کشورهای عضو اوپک قرار گیرد و اوپک با تکیه بر همکاری و مشارکت، از منافع و حقوق سازمان و کشورهای عضو حفاظت کند». امیرحسین زمانی‌نیا با ترسیم آینده نامبهم برای تقاضای نفت بهدلیل همه‌گیری ویروس کرونا در ارتباط با تداوم همکاری اوپک و غیراوپک معتقد است: «تا زمانی که کشورهای حاضر در این همکاری درک مشترکی از چالش پیش‌روی خود و راهکارهای مقابله با آن دارند، همکاری آنها می‌تواند ادامه یابد». با‌این‌حال توافق پیش‌روی اوپک‌پلاس بسیار در آینده بازار اهمیت دارد.
حجم مخازن نفتی هنوز هم بالاست
ایمان ناصری، مدیرکل خاورمیانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE با نگاهی به آینده بازار نفت می‌گوید: «قیمت‌ها در بازار نفت از اعداد پایینی که در ماه آوریل و می شاهدش بودیم، برگشت و در محدوده 40 تا 45 دلار تقریبا تثبیت شد؛ البته به جز روزها و شاید هفته اخیر که قیمت‌ها مجددا کمی نزولی بود».
او علت این کاهش قیمت را این‌گونه تشریح میکند: «دلیل این است که هنوز حجم نفت در مخازن بالاست. درست است که تقاضا کم‌کم بازمی‌گردد؛ اما تولید هم آهسته‌آهسته برمی‌گردد، چه توسط مجموعه اوپک یا اوپک‌پلاس».
ناصری می‌افزاید: «قطعا تقاضا بعضی جاها سریع‌تر و گاهی آهسته‌تر بازگشته و حتی نگرانی‌هایی مبنی‌بر کندشدن روند بهبود تقاضا بهدلیل تعطیلی در کشورهای مختلف، بعضا دوباره به اجرا درمی‌آید و نگرانی از موج دومی که ممکن است در ماه‌های سرد، پیش‌رو داشته باشیم، بر احتمال کاهش تقاضا تأکید میکند. همه اینها بازار را در حالت میانه قرار داده و اجازه نمی‌دهد قیمت‌ها بالاتر از 40، 45 دلار برود که یک نوع کف قیمت برای تولید غیراوپکی‌ها به‌ویژه آمریکا محسوب می‌شود و همین‌طور سقف قیمتی است که اوپک‌پلاس می‌تواند به دست بیاورد».
اوپک‌پلاس چه تصمیمی می‌گیرد؟
او در نگاهی به وضعیت مخازن نفتی و با تأکید بر مضمون گفت‌وگو‌ها در جلسه آینده اوپک‌پلاس، ادامه می‌دهد: «چیزی که مهم است، حجم مخازن است که هنوز بالاست و یکی از المان‌هایی است که نشان می‌دهد بازار چقدر به تعادل رسیده است. ما اکنون ماه‌هایی را احتیاج داریم که در بازار عرضه کمتر از تقاضا باشد و حجم مخازن پایین بیاید. در نشست کمیته مشترک اوپک‌پلاس که قرار است روز پنجشنبه انجام شود، انتظار داریم تمرکز اصلی اوپک و اوپک‌پلاس روی کاهش عرضه و به‌ویژه پایبند‌نبودن برخی اعضا به توافق که در ماه جولای و آگوست اتفاق افتاده، باشد و در این جلسه، میزان پایبندی را بررسی کنند. در این مدت، امارات با عرضه صد هزار بشکه در روز، عدم پایبندی کرد؛ اما خیلی‌ها در بازار معتقدند این عدم پایبندی خیلی بیشتر از صد هزار بشکه است و شاید اعدادی که در بازار از آن صحبت می‌کنند، این است که امارات بالغ بر 500 هزار بشکه در روز در ماه آگوست افزایش تولید در مقایسسه با میزان تعهد اوپک خود داشته باشد. این عدم پایبندی‌ها سبب شده تا روند بازگشت کند شود؛ بنابراین فکر می‌کنم تمرکزشان روی این قضیه خواهد بود؛ اما مورد دیگر که احتمالا صحبت خواهند کرد، ادامه‌دادن کاهش حجم یا سقف تولید توسط اوپک‌پلاس در ماه‌های ژوئن و جولای است. در ماه آگوست و سپتامبر گفته بودند کسانی‌که پایبندی‌شان زیر صددرصد بوده، جبران کنند و این بازی دوماهه را در ماه‌های اکتبر و نوامبر ادامه دهند که سعی کنند میانگین پایبندی را در ماه‌های ژوئن تا نوامبر به صددرصد برسانند.
مدیرکل خاورمیانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE تأکید میکند: «نکته‌ای که انتظار داریم اوپک‌پلاس در جلسه رسمی آخر نوامبر بررسی کند، وضعیت تعادل بازار در سال آینده خواهد بود. مهم است که حجم مخازن از اکنون تا آخر نوامبر چقدر پایین آمده باشد. اگر حجم مخازن در همین محدوده‌ای باشد که اکنون هست، احتمالا تصمیم سختگیرانه‌تری می‌گیرند و همین برنامه‌ای که تا پایان سال 2021 و سه‌ماهه اول 2022 دارند، حفظ می‌کنند و بعید است سختگیرانه‌ترش کنند، اما اگر حجم مقبولی از نفت داخل مخازن کم شده باشد و قیمت نزدیک به حوزه 50 دلار برسد، ممکن است شاهد باشیم که سقف تولید را افزایش دهند».
نفت 50 دلاری در فصل سرما
ناصری با نگاهی به پیش‌بینی قیمت نفت نیز می‌گوید: «از نظر قیمت نفت هم ما همچنان با تصمیمات فعلی اوپک مبنی‌بر حجم تولید در ماه‌های پیش‌رو و 2021 انتظار داریم قیمت‌هایی که می‌بینیم، زیر 40 دلار باقی بماند؛ اما در هفته‌های پیش‌رو انتظار داریم با شدت‌گرفتن برداشت از مخازن، قیمت به همان حد 40، 45 دلار برگردد و در سه‌ماهه پایان سال (اکتبر، نوامبر، دسامبر) با توجه به افزایش تقاضا برای گرمایش در کشورهای سرد و نیم‌کره شمالی، حجم مخازن پایین برود و قیمت را به سمت 50 دلار هدایت کند. در سال آینده هم میانگین قیمت را در سال 2021 با توجه به عرضه و تقاضا حدود 50 دلار پیش‌بینی می‌کنیم».
کاهش بهای نفت در واکنش به دورنمای منفی مصرف
براساس گزارش رسانه‌ها، قیمت نفت روز سه‌شنبه تحت تأثیر نگرانی‌ها درباره روند بهبود تقاضای جهانی برای سوخت که با هشدار تولیدکنندگان بزرگ نفت شدت گرفت، کاهش پیدا کرد. بر‌اساس‌این، بهای معاملات نفت برنت پنج سنت معادل ۰.۱ درصد کاهش یافت و به ۳۹دلار‌و ۵۶ سنت در هر بشکه رسید.
اوپک‌پلاس حاضر به حمایت از کاهش بیشتر تولید نفت نیست
منابع آگاه اظهار کردند اوپک و متحدانش شامل روسیه با وجود کاهش اخیر قیمت‌ها، بعید است کاهش بیشتر تولید نفت را اعلام کنند و احتمالا فرصت داده‌شده به کشورهایی شامل عراق و نیجریه برای جبران مازاد تولیدشان را تمدید خواهند کرد. به گزارش ایسنا، اوپک و متحدانش که به گروه اوپک‌پلاس معروف هستند، با هدف تقویت قیمت‌ها پس از سقوط تقاضای جهانی که ناشی از محدودیت‌های اعمال‌شده برای مقابله با شیوع ویروس کرونا بود، از ماه می دور جدیدی از توافق کاهش تولید به میزان ۹.۷ میلیون بشکه در روز را به اجرا گذاشتند. در مرحله دوم این توافق، محدودیت عرضه اوپک‌پلاس از اول آگوست به ۷.۷ میلیون بشکه در روز معادل حدود هشت درصد از تقاضای جهانی تسهیل شد و این گروه از عراق و دیگر اعضایی که از ماه می تا جولای مازاد تولید داشتند، درخواست کرد در سپتامبر پایین‌تر از سهمیه‌شان نفت تولید کرده و به جبران بپردازند. سه منبع آگاه در اوپک‌پلاس اظهار کردند که این گروه احتمالا دوره جبران را برای این کشورها به اکتبر و نوامبر گسترش می‌دهند تا به آنها فرصت دهند به اهداف کاهش تولیدشان عمل کنند. پنج منبع آگاه در اوپک‌پلاس به رویترز گفتند: در نشست مجازی هفته جاری کمیته نظارتی مشترک وزیران اوپک‌پلاس با وجود سقوط قیمت نفت برنت به پایین ۴۰ دلار در روزهای اخیر، بعید است تغییر اهداف کاهش تولید توصیه شود. یکی از نمایندگان اوپک گفت: امیدوارم که این وضعیت موقتی باشد. بازار ممکن است در چند روز اخیر بیش از حد واکنش نشان داده باشد. عربستان سعودی که بزرگ‌ترین عضو اوپک است، برای متوازن‌کردن بودجه‌اش به قیمت نفت بالاتری نیاز دارد و خاطرنشان کرده که ترجیح می‌دهد قیمت نفت بالای ۴۵ دلار در هر بشکه باشد. یک منبع آگاه از سیاست ریاض اظهار کرد: عربستان سعودی بعید است تلاش کند با افزایش کاهش تولید علاوه بر سهمیه اجباری خود همانند اقدامی که در ژوئن انجام داد، قیمت‌ها را تقویت کند؛ زیرا به دنبال حمایت از سهم بازارش است. روسیه نیز اشاره کرده که مایل است محدودیت‌های تولید نفت تسهیل شود؛ اما یک منبع آگاه از سیاست‌های نفتی روسیه گفت: چنین اقدامی قریب‌الوقوع نیست و ممکن است در مراحل بعدی مورد بحث قرار گیرد. براساس گزارش رویترز، اوپک روز دوشنبه پیش‌بینی خود از تقاضا برای نفت را تنزل داد. شرکت BP اعلام کرده که تقاضا برای نفت احتمالا در سال ۲۰۱۹ به پیک خود رسیده است.
