پرونده فرابورس ایران در اولین ماه زمستان در شرایطی بسته شد که نماگر این بازار در آخرین روز کاری دی‌ماه به ارتفاع بی‌سابقه ۵۳۰۱ واحد رسید و با ثبت رشد ۳/ ۱۶ درصدی معاملات این ماه از سال را به پایان رساند. اولین ماه زمستان به ماهی پرنوسان برای سهام تبدیل شد. به‌طوری که روند مثبت قیمت‌ها در ابتدای این ماه، با بروز ریسک‌های سیستماتیک چرخش محسوسی را تجربه کرد و علاوه بر خنثی کردن تمام رشد‌های کسب شده در دو هفته ابتدایی این ماه، بازدهی شاخص کل از ابتدای ماه را منفی کرد.
به گزارش رهنمون سرمایه ، روندی که تنها برای چهار روز معاملاتی تجربه شد و پس از آن با کمرنگ شدن سایه ریسک‌هایی که سبب هراس میان سرمایه‌گذاران شده بود، بار دیگر شاهد جهش قیمت‌ها بودیم. جهشی پرقدرت که تا پایان دی‌ماه ادامه پیدا کرد و به سبب آن بیشترین رشد ماهانه آیفکس در سال ۹۸ رقم خورد. به این ترتیب شاخص کل فرابورس طی معاملات اولین ماه زمستان از بورس سبقت گرفت و با رشد ۳/ ۱۶ درصدی همراه شد.
درحال‌حاضر عدم جذابیت بازارهای موازی سبب شده است تا نقدینگی قابل‌توجهی روانه بازارهای سهام شود. پول‌های تازه‌ای که به‌عنوان قدرتمندترین عامل رشد قیمت سهام در این روزها شناخته می‌شوند. از این رو در دی‌ماه علاوه بر شاخص کل فرابورس ایران، دیگر متغیرها شامل ارزش بازار، حجم و ارزش معاملات نیز روند رو به صعودی را تجربه کردند.
در بازار بدهی اما اسناد خزانه اسلامی هر چند نوسان زیادی را تجربه نکردند، اما میانگین نرخ سود موثر این اوراق با کاهش یک واحد درصدی مواجه شد.
دی‌ماه فرابورس از دریچه آمار
در ۲۱ روز معاملاتی دهمین ماه از سال‌جاری، به‌طور میانگین روزانه تعداد یک میلیارد و ۹۲۹ میلیون ورقه به ارزش یک هزار و ۸۱۱ میلیارد تومان در فرابورس ایران مورد معامله قرار گرفت. بررسی نوسان‌های شاخص فرابورس در این ماه حکایت از رشد بیش از ۷۴۲ واحدی این نماگر دارد. به این ترتیب بازدهی آیفکس از ابتدای سال تاکنون به حدود ۸/ ۱۳۴ درصد رسید.
میانگین روزانه ارزش معاملات نیز نسبت به آذرماه با افزایش بیش از ۱۴ درصدی همراه شد. آیفکس در این ماه موفق به ثبت رکوردهای متوالی شد و در نهایت طی معاملات آخرین روز کاری این ماه، با رشد ۰۸/ ۰ درصدی، در قله ۵۳۰۱ واحدی ایستاد.
بیشترین میزان رشد شاخص در این ماه، صعود بیش از ۸۶ واحدی شاخص در بیست و یکمین روز دی بود. ۱۴دی‌ماه اما با اثرپذیری از خبر به شهادت رسیدن سردار سپهبد قاسم سلیمانی در صبحگاه ۱۳دی در بغداد، آیفکس شاهد افت چشمگیری به میزان ۲۳۴ واحد بود. در کنار رشد شاخص فرابورس در اولین ماه از زمستان، ارزش بازار نیز با رشد حدود ۸ درصدی (معادل ۲۸ هزار و ۸۰۲ میلیارد تومان) همراه شد و به ۳۷۰ هزار میلیارد تومان رسید.
در مجموع دی ۹۸ تعداد ۴۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ورقه بهادار در ۵ میلیون و ۹۳۳ هزار نوبت معاملاتی در تمامی بازارهای فرابورس مورد معامله قرار گرفت که ارزش این حجم از دادوستدها به ۳۸ هزار میلیارد تومان رسید. به این ترتیب با ثبت این میزان معامله در دی‌ماه، شاهد رشد ۳۲۵ درصدی ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم. حجم معاملات نیز در این بازه زمانی با افزایش ۱۲۰ درصدی همراه شد.
بازارهای اول، دوم و پایه (بازارهای خرد) نیز به‌ترتیب معامله ۳/ ۴، ۸/ ۱۶ و ۱۸ میلیارد سهم به ارزش ۳۳۱۶، ۱۳هزار و ۷۶۸۵ میلیارد تومان را تجربه کردند. همچنین در بازار ابزارهای نوین مالی تعداد یک میلیارد و ۲۳۶ میلیون ورقه بهادار به ارزش حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان دادوستد شد که مرتبط با معاملات اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن بود.
دادوستد بیش از ۱۳۲ میلیون ورقه اوراق بدهی به ارزش ۱۲ هزار میلیارد تومان، یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون ورقه در ETFها (صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله) به ارزش ۱۷۸۸ میلیارد تومان و ۳/ ۳ میلیون ورقه تسهیلات مسکن به ارزش ۱۴۲ میلیارد تومان نتیجه معاملات انجام شده در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس در دی ۹۸ بود. در بازار پایه نیز طی معاملات دی‌ماه، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون سهم در سه تابلوی زرد، نارنجی و قرمز به ارزش ۷ هزار و ۶۸۵ میلیارد تومان مورد دادوستد قرار گرفت.
صنایع پیشرو فرابورس
فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، انبوه‌سازی، املاک و مستغلات به‌ترتیب سه صنعتی بودند که بیشترین سهم از ارزش معاملات بازار سهام فرابورس را در دی‌ماه به خود اختصاص دادند.
از این رو نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی با ارزش معاملاتی بالغ بر ۲ هزار و ۳۵۱ میلیارد تومان سهم ۱۰ درصدی، گروه محصولات شیمیایی با ارزش دادوستدی یک هزار و ۸۴۱ میلیارد تومان سهم ۸ درصدی و انبوه‌سازی با معاملاتی به ارزش یک هزار و ۷۱۸ میلیارد تومان سهم ۷ درصدی را از مجموع ارزش معاملات سهام در اختیار گرفتند. درحال‌حاضر زیرمجموعه‌های گروه محصولات شیمیایی بیشترین سهم به میزان ۱۹ درصد از ارزش کل بازار فرابورس را در اختیار دارند.
آرامش «اخزا»ها در دی‌ماه
با وجود نوسان زیاد قیمت سهام فرابورسی در اولین ماه زمستان، اوراق خزانه اسلامی اما روزهای آرامی را پشت سر گذاشتند. برآیند این ثبات را می‌توان در روند نرخ بازدهی اوراق خزانه و کاهش تنها یک واحد درصدی سود «اخزا»ها ردیابی کرد. به این ترتیب نرخ سود سررسیدهای موجود در این بازار از ۳/ ۲۱ درصد در پایان آذرماه، به ۳/ ۲۰ در آخرین روز معاملاتی دی‌ماه کاهش پیدا کرد.
نگاهی به منحنی بازدهی نرخ سود اوراق بدهی (ساختار زمانی بازدهی اوراق خزانه بر حسب طول زمان سررسید) نیز نشان می‌دهد نرخ‌های سود برای اوراق با سررسید کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) عددی کمتر از میانگین است. در واقع، کمترین نرخ سود موثر متعلق به اوراق خزانه با نماد «اخزا۶۱۲» و سررسید ۱۴ روزه است که با توجه به نزدیک شدن به زمان سررسید چندان در محاسبات وارد نمی‌شود.
پس از آن «اخزا۶۲۴» با سررسید حدود ۸ ماهه، کمترین نرخ سود موثر به میزان ۱/ ۱۹ درصد را در اختیار دارد. در حالی که معاملات اوراق بلندمدت مبتنی بر نرخ‌های بالای میانگین است. به عبارت دقیق‌تر، سررسیدهای بالای یک‌سال، نرخ‌های بازدهی بالای ۲۱ درصد دارند. در مجموع اما نرخ سود سررسیدهای مختلف اسناد خزانه بین ۱۹ تا ۸/ ۲۰ درصد تخمین زده می‌شود.
ماه ۱۰ درصدی «تسه»ها
اوراق تسهیلات مسکن معاملات اولین ماه از زمستان را پررونق به پایان رساندند. افزایش سقف تسهیلات مسکن از ۸۰ میلیون به ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر در تهران و به همین نسبت برای شهرستان‌ها سبب شد تا افزایش امید به خانه‌دار شدن از این طریق سبب رشد تقاضا برای اوراق مذکور شود. این مهم سبب شد تا میانگین قیمت «تسه»ها نیز با رشد حدود ۱۰ درصدی به ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان برسد.
هر چند همچنان بالا بودن میزان اقساط این وام به خصوص برای ساکنان شهرستان‌ها و عدم پوشش محسوس تسهیلات مزبور برای خرید خانه در تهران یکی از موانع استفاده از تسهیلات مسکن است. به هر حال حجم و ارزش دادوستد اوراق تسهیلات مسکن در دی ۹۸ نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب با رشد ۱۰۲ و ۵۲ درصدی همراه شد.
