بازار سهام در بین بازارهای مالی کشور طی امسال بیشترین بازدهی را داشته است. آیا این روند همچنان ادامه خواهد داشت؟
به گزارش رهنمون ، بازار سهام در هفته گذشته با تداوم هجوم نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی به سمت تقاضا کماکان به روند صعودی بی‌محابای خود ادامه داد تا با رشد ۴/ ۴ درصدی شاخص کل، بازدهی رویایی امسال بورس تا به این جای کار به حدود ۱۵۰ درصد برسد؛ کارنامه‌ای استثنایی که اگر رشد شاخص در همین رقم تا پایان سال متوقف شود، سال ۹۸ به‌عنوان بهترین سال بازار سرمایه در طول تاریخ ثبت خواهد شد. این بازدهی بالاتر از جهش ۱۲۵ درصدی شاخص قیمت و بازده نقدی در سال ۱۳۸۲ است که تا پیش از این رکورددار بازدهی این بازار در طول بیش از نیم قرن فعالیت است.
دنیای اقتصاد با این مقدمه درباره چرایی رشد شاخص بازار سهام نوشته است: نکته جالب این است که جهش مزبور در دوره‌ای اتفاق افتاد که رشد اقتصادی ۸ درصدی و تورم ۱۵ درصدی و ریسک‌های غیراقتصادی در سطح کمی قرار داشت. اما در سال‌جاری، رشد اقتصادی منفی و تورم میانگین کماکان بالاتر از ۳۰ درصد و ریسک‌های غیراقتصادی نیز پررنگ‌تر از قبل است. از این مقایسه می‌توان نتیجه گرفت که درحال‌حاضر، پیشران قیمت‌ها در بازار سهام از عوامل بنیادی و اقتصادی به عوامل روانی و رفتاری تغییر کرده است؛ روندی که بدون توجه به اصول پذیرفته شده ارزش‌گذاری سهام در مسیر ایجاد یک شرایط هشدارآمیز به لحاظ چشم‌انداز آتی و پایداری وضعیت بازار پس از فرو نشستن خیز بلند ورود نقدینگی است.
بازنشستگی تحلیلگران؟
نگاهی به روند شاخص بورس تهران در مدت زمان کمابیش دو سال گذشته نشان می‌دهد که در هر مقطع، گروهی از کارشناسان نسبت به رسیدن قیمت‌های سهام به ارزش ذاتی موضع‌گیری کردند و در هر نوبت، تداوم رشد پرشتاب بازار، هشدارهای قبلی را کم‌اعتبار کرده است.
این کارشناسان، در این جهش بیش از ۵ برابری شاخص بسته به میزان ریسک‌پذیری خود، به تدریج نسبت به امکان شکل‌گیری حباب اظهارنظر کردند اما همواره گروه دیگری وجود داشتند که با همان ادبیات تحلیلی و بنیادی فرضیه شکل‌گیری حباب را رد کرده و بر ارزندگی حداقل بخشی از سهام بازار و امکان تداوم روند صعودی تاکید داشتند. هر چه زمان گذشت و رشد بی‌وقفه قیمت‌ها ادامه یافت، بر تعداد گروه اول افزوده شد و از جمعیت دسته دوم که قائل به توجیه بنیادی برای تداوم صعود بودند، کاسته شد.
موج اخیر صعودی بازار پس از بحران سیاسی اواسط دی ماه بر شتاب روند مزبور افزوده تا جایی که براساس یک پیمایش میدانی می‌توان گفت که تعداد کمتری از تحلیلگران را می‌توان یافت که با فرمول‌های مرسوم ارزش‌گذاری به تداوم توجیه روند صعودی در کوتاه‌مدت، در شرایط ثبات سایر متغیرهای اقتصادی، معتقد باشند.
در همین حال، رشد سودآوری شرکت‌ها در فصل پاییز نسبت به دو فصل قبل کاهشی بوده و نسبت قیمت بر درآمد براساس سودآوری ۱۲ ماه گذشته شرکت‌ها در بورس و فرابورس به محدوده ۵/ ۹ واحد نزدیک شده که یکی از بالاترین قله‌های تاریخی (حتی بالاتر از اوج دی ماه ۹۲) است. این درحالی است که در صورت تثبیت نرخ ارز در محدوده کنونی در کوتاه‌مدت افزایش سودآوری مجموع بنگاه‌ها از احتمال تحقق کمی برخوردار است، بنابراین انتظار افت نسبت P/ E از محل افزایش سودآوری شرکت‌ها وجود ندارد.
به این ترتیب، شرایط بورس تهران وارد دوره‌ای شده است که توجیه رفتار آن برای تحلیلگران بنیادی و باتجربه دشوار شده است؛ وضعیتی که به طریق اولی امکان پیش‌بینی و استنتاج براساس ابزارهای مرسوم ارزش‌گذاری را از بخش مهمی از فعالان بازار سلب کرده است.
